Siúlóid Staire Rang a 5

Ar an deichiú lá de mí Bealtaine d’imíomar ar siúlóid staire le Monica Crofton. An ábhar a bhí ann ná réabhlóid na hEireannach Aontaithe i 1798.

Bhuaileamar le Monica sa Talbot agus thosaíomar ag caint faoi an réabhlóid 1798. D’imigh muid thuas chuig an beairic agus bhíomar ag caint faoi na Miliste Corcaigh Thuaidh. Bhí módh céasadh ag an míliste darbh ainm ‘pitch capping’ nuair a chuir siad tarra te ar do ceann agus ansin srac siad é as. Shiúl an Miliste Corcaigh Thuaidh lena bean chéile agus a pháistí ó Corcaigh chuig Loch Garman.

Ansin thánaig duine ar capaill agus duirt sé le Colonel Foote go raibh na reibliúnaigh ag Túlach an tSolais. D’imigh 104 saighdúirí ach rinne siad botún mór- shiúl siad síos bóthair beag cuan agus d’ionsaigh na reibliúnaigh iad. Ní ach thánaig 4 saighdúirí thar nais ón troid. Colonel é fein san áireamh agus triúr eile.

Bhí duine sabhair d’arbh ainm Baganal Harvey agus fuair sé amach gur bhí na daoine a bhí ag obair ar a talamh ag obair leis na hEireanach Aontaithe. Coigstigh sé na arm a bhí acu agus thóg sé iad chuig colonel Foote ach cheap Foote go raibh Harvey ag obair leis na reibliúnaigh agus caith sé Harvey isteach i bpríosún.

Thóg na reibliúnaigh Inis Córthaidh agus tar éis bhí siad ag iarraidh Loch Garman a shaorú. Bhí eagla ar gach duine i Loch Garman agus rinne na saighdúirí margadh le na Eireanaigh Aontaithe - má fághaidh na milisite Loch Garman ní chuirfidh na hEireanaigh Aontaithe aon duine faoi ar taobh an Ríocht chuig bás. Fuair na reibliúnaigh gach Sasanach sabhair agus cuir siad iad sa bpriosún ach ní chuir siad aon duine faoi bás. Bhí fearg ar an ríocht agus ansin thánaig na fíor saighduirí ó BAC chuig Loch Garman.

Bhí na hEireanaigh Aontaithe grúpa a bhí faoi rúin d’usáidtear cód chun a rá an raibh siad fíor bhainte leis an grúpa. Tá plaque sa fáinne tarbh a deireann leat an cód. An crann a d’usáidtear an duilleog as ná an crann darach. Tá ceann fós i lár an mainistear i mbaile Loch Garman.

D’imigh siad chuig cnoc Fín Géar agus d’imigh na reibliúnaigh ann freisin chun troid mar ní raibh siad ag iarraidh troid i mbaile Loch Garman. Bhuaigh na cotaí dearga agus cuir siad na reibliúnaigh chun bás. Ag an am sin bhí ceann de na reibliúnaigh, Thomas Dixon, ag fanacht i Loch Garman nuair a bhí gach duine ag troid agus fuair sé a chairde. Bhailigh siad níos mó ná 90 Protastúnach agus thosaigh sé ag cuir iad faoi bás bhí abhainn an tSláine dearg le fuil. Shabháil Sagairt chuid acu ach bhí sé ró déanach agus fuair a lán daoine bás. Tá an fear píce i lár an baile chun cuir i gcuimhne na Reibliúnaigh go léir a bfhuair bás.

Go raibh maith agat

DÉANTA AG SOPHIE, DONAGH AGUS ORAN